Patience is een van de bekendste en meest gespeelde computerspellen ooit. Het wordt ook wel Solitaire of Mochelen genoemd. Mochelen wordt gebruikt in Vlaams-België en Zuid-Nederland, maar meestal wordt er gewoon patience gebruikt. Patience spellen zijn kaartspellen voor één persoon, gespeeld met gewone speelkaarten. Er bestaan meer dan 500 verschillende patience varianten, die elk unieke regels hebben en verschillende soorten velden gebruiken. Deze velden zijn onder meer het tableau waar het grootste deel van het spel plaatsvindt, de aflegstapels, de voorraadstapel, de afvalstapel, de vrije cellen en de reservestapels.
De bekendste patiences zijn Klondike Solitaire, Freecell en Spider Solitaire. Maar ook de andere varianten zijn leuk om te spelen en kunnen makkelijk aangeleerd worden omdat ze allemaal op dezelfde principes gebaseerd zijn.
Table of contents
Velden
Elke patience variant kan verschillen qua regels, maar ook qua layout. De layouts kunnen verschillen op vlak van welke velden ze gebruiken, maar ook hoeveel stapels er in elk veld zijn. In totaal zijn er 6 verschillende velden: het tableau, de aflegstapels, de voorraadstapel, de afvalstapel, de reserve en de vrije cellen.
- Tableau: Het tableau is de plaats waar het grootste deel van de gameplay plaatsvindt. Het tableau heeft meestal tussen de 7 en 10 stapels, maar er kunnen er minder zijn (bijvoorbeeld 4 in Canfield Solitaire) of meer. De kaarten in het tableau worden meestal naar beneden uitgespreid weergegeven.
- Aflegstapels: In de meeste patience spellen moeten de kaarten verplaatst worden naar de aflegstapels om te winnen. Het aantal stapels is afhankelijk van het aantal gebruikte kaartspellen. Als er 1 kaartspel wordt gebruikt zijn er meestal 4 aflegstapels, als er twee kaartspellen worden gebruikt zijn er meestal 8 aflegstapels.
- Voorraadstapel: De voorraadstapel bevat de kaarten die in het begin niet worden gedeeld naar het tableau of de reserve. Kaarten in de voorraadstapel liggen meestal met het plaatje naar beneden. Er is slechts één voorraadstapel.
- Afvalstapel: Als er kaarten van de voorraadstapel worden omgedraaid, worden deze meestal verplaatst naar de afvalstapel. Het aantal omgedraaide kaarten is vaak slechts 1 kaart maar het kunnen er ook meer zijn. Er is meestal maar 1 afvalstapel.
- Vrije cellen: In een vrije cel kan er hoogstens één kaart worden gelegd, meestal kan dit elke kaart zijn. Vrije cellen zijn als het ware een tijdelijke opslagplaats voor kaarten.
- Reserve: Als een patience spel een reserve heeft, wordt er in het begin een aantal kaarten naar de reserve gedeeld. Er kunnen geen extra kaarten worden verplaatst naar de reservestapels. Kaarten uit de reserve kunnen meestal slechts één voor één worden verplaatst, naar het tableau of naar de aflegstapels.
Spel types
Een eerste manier om patience spellen te classificeren is op basis van de zichtbaarheid van de kaarten in het begin van het spel. Patience spellen waarbij alle kaarten in het begin zichtbaar zijn (met het plaatje naar boven) worden open spellen genoemd. Als een patience spel kaarten met het plaatje naar beneden bevat, bijvoorbeeld in de voorraadstapel of het tableau zoals in Klondike, wordt het een gesloten spel genoemd. Daartussenin zit een hybride groep van halfopen spellen.
Een andere manier om patience spellen te classificeren is op basis van het type gameplay. In de meeste patience spellen is het doel om alle kaarten te verplaatsen naar de aflegstapels. Dit gebeurt meestal in oplopende waarde van aas tot koning en in dezelfde kaartsoort. Dit proces staat bekend als building, en dus zijn in theorie alle patience spellen die gebruik maken van dit principe builders. Vaak worden de kaarten eerst in omgekeerde volgorde gerangschikt (van koning tot aas) in het tableau. Deze tussenstap staat bekend als packing, dus spellen die dit proces gebruiken worden packers genoemd (terwijl ze ook builders zijn). Er wordt een extra onderscheid gemaakt tussen spellen met een reserve (builders met reserve en packers met reserve) of zonder (eenvoudige builders en eenvoudige packers). Spellen die geen gebruik maken van building of packing worden non-builders genoemd.
Deze speltypes worden geïllustreerd met enkele voorbeelden.
Gesloten spellen
- Eenvoudige builders: Clock Solitaire
- Builders met reserve: Golf Solitaire, Piramide Solitaire, Sultan Solitaire
- Eenvoudige packers: Klondike, Napoleon at St Helena, Westcliff
- Packers met reserve: Alhambra Solitaire, Canfield, Crazy Quilt
- Non-builders: Accordion, Aces Up
Halfopen spellen
- Builders: Royal Parade
- Blockades: British Blockade
- Planners: Calculation, Colorado, Poker Squares
- Packers: Agnes, Algerian, Russian, Yukon
- Spiders: Scorpion, Spider
Open spellen
- Open builders: Black Hole, Crescent
- Open packers: Baker’s Dozen, Baker’s Game, Eight Off, Freecell, La Belle Lucie, Seahaven Towers
- Open non-builders: Gaps
Spel families
Naast patience types zijn er ook verschillende patience families.
Optelling & combinatie soort
Spelletjes waarbij de kaarten worden weggespeeld door paren te maken. Hoe paren gemaakt worden verschilt van spel tot spel, maar draait vaak rond het optellen tot een bepaalde waarde (bv. Piramide Solitaire, Fourteen Out) of het vinden van paren met dezelfde waarde (Nestor). Golf Solitaire en Tri Peaks Solitaire behoren ook tot deze familie, ondanks dat er geen paren moeten gevonden worden in deze spellen.
Voorbeelden: Piramide, Nestor, Fourteen Out, Golf, Tri Peaks
Canfield solitaire soort
Spellen die lijken op Canfield Solitaire, met een beperkt aantal stapels in het tableau (meestal 4) en één reservestapel met veel kaarten.
Voorbeelden: Canfield, Acme, American Toad, Duchess, Seven Devils
Fan solitaire soort
Spellen die een groot aantal stapels in het tableau, die elk een beperkt aantal kaarten hebben. De kaarten in de tableaustapeltjes worden uitgespreid in een waaier gelegd, waardoor de naam van dit soort spellen ontstaat.
Voorbeelden: La Belle Lucie, Black Hole Solitaire, Crescent Solitaire, Trefoil Solitaire
Forty Thieves soort
Spelletjes die gelijkenissen vertonen met Forty Thieves solitaire. Forty Thieves wordt gespeeld met twee decks en heeft eenvoudige regels. Door de eenvoudige regels bestaan er vele variaties die tot deze familie van patience spellen behoren.
Voorbeelden: Forty Thieves, Thieves of Egypt, Emperor, Diplomat, Josephine
FreeCell soort
Games die overeenkomsten delen met het zeer populaire Freecell. Andere spellen in de familie van Freecell hebben variaties in de manier waarop er op het tableau gebouwd wordt (bijvoorbeeld Baker's Game), het aantal vrije cellen (bijvoorbeeld Eight Off), het aantal tableaustapeltjes (bijvoorbeeld Sea Towers), of het aantal kaartspellen dat gebruikt wordt (bijvoorbeeld Double FreeCell).
Voorbeelden: FreeCell, Baker’s Game, Eight Off, Seahaven Towers, Penguin Solitaire
Klondike solitaire soort
Spelletjes die gebaseerd zijn op het klassieke en meest bekende patience spel: Klondike Solitaire. Spellen in deze familie hebben vaak een gelijkaardige deal (één kaart op de eerste stapel, twee kaarten op de tweede stapel, ...). De variaties kunnen verschillende regels hebben voor het verplaatsen van kaarten, extra velden (bv. een reserve), open zijn in plaats van gesloten, en nog veel meer.
Voorbeelden: Klondike, Double Klondike, Lady Jane, Agnes Bernauer, Flower Garden, Easthaven, Westcliff, Kingsley, King Albert
Spider solitaire soort
Spellen waarbij reeksen van aas tot koning niet op de aflegstapels worden gemaakt, maar wel in het tableau zelf. Afhankelijk van het spel worden deze voltooide sequenties uit het tableau verwijderd.
Voorbeelden: Spider, Scorpion, Simple Simon
Yukon solitaire soort
Spellen waarbij elke willekeurige open kaart kan worden verplaatst, ongeacht de kaarten die erop liggen. De kaarten die erop liggen worden als groep mee verplaatst. In patience spellen van andere families kunnen alleen correct geordende reeksen verplaatst worden.
Voorbeelden: Yukon, Russian, Australian Patience
Bekende patience spellen
Klondike Solitaire
Klondike Solitaire is het klassieke solitairespel dat we allemaal kennen. Ondanks alle varianten die bestaan, is Klondike nog steeds het meest gespeelde patiencespel, waarbij vaardigheid en geluk in evenwicht zijn.
FreeCell
FreeCell Solitaire is een bekend patience spel dat meer draait om vaardigheid dan geluk aangezien alle kaarten open liggen aan het begin. 99,99% van de deals kan worden gewonnen.
Spider Solitaire
Spider Solitaire is een zeer uitdagend spel dat een lange tijd kan duren om uit te spelen, maar het is zeer de moeite waard als je wint. Het doel van het spel is om in het tableau 8 reeksen binnen dezelfde kaartsoort te maken gaande van koning tot aas. Deze reeksen zullen automatisch worden verwijderd van het tableau indien ze voltooid zijn.
Piramide Solitaire
De deal van Piramide Solitaire is vrij uniek: 28 kaarten worden met de beeldzijde naar boven gedeeld in de vorm van een piramide, deels overlappend. Het doel is om al deze kaarten uit de piramide te verwijderen door het combineren van twee kaarten die tot 13 optellen.
Golf Solitaire
In Golf Solitaire moet je kaarten van het tableau verplaatsen naar de afvalstapel. Alleen kaarten die juist één hoger of lager in waarde zijn dan de bovenste kaart van de afvalstapel kunnen worden verplaatst, ongeacht de kaartsoort. De regels zijn zeer eenvoudig en maken van golf solitaire een zeer ontspannend spel om te spelen.
Tri Peaks Solitaire
Tri Peaks Solitaire heeft dezelfde gameplay als Golf Solitaire, maar het tableau heeft de vorm van drie bergtoppen. Het is een kort spel met een relatief hoge winstkans.
Forty Thieves
Forty Thieves is een moeilijk spel ondanks de eenvoudige regels. In het begin worden 40 kaarten met het plaatje naar boven gedeeld in 10 tableaustapels. De overige kaarten vormen de voorraadstapel en kunnen één voor één worden omgedraaid naar de afvalstapel. Bouwen in het tableau gebeurt volgens aflopende waarde en binnen dezelfde kaartsoort. Er kan slechts één kaart tegelijk worden verplaatst. Lege stapels kunnen met eender welke kaart worden opgevuld. De aflegstapels worden volgens aflopende waarde en binnen dezelfde kaartsoort gebouwd, van aas tot koning.
Geschiedenis van patience
Patience dateert uit de 18e eeuw, waarbij de eerste verwijzing in een Duitse tekst voorkomt (Das neue Königliche L'Hombre-Spiel, 1783). De eerste vermeldingen van patience lijken erop te wijzen dat het eerst werd beoefend als een competitief kaartspel, terwijl nu de patience spellen voor één speler het meest populair zijn.
Ondanks het feit dat veel spellen naar hem genoemd zijn (bijv. Napoleon at St Helena, Emperor, Napoleon's Heart, ...), hebben Ross en Healey aangetoond dat Napoleon geen patience speelde toen hij verbannen werd.
Omdat er in de eerste helft van de 19de eeuw in Zweden veel boeken over patiencespellen werden gepubliceerd, wordt aangenomen dat Zweden de ultieme oorsprong van het spel is. In de Engelse samenleving werd patience populair dankzij een boek Illustrated Games of Patience geschreven door Lady Adelaide Cadogan. De exacte datum waarop de eerste versie werd geschreven is onbekend, maar de tweede versie verscheen in 1874 en deze versie is nog steeds te koop!
In de moderne geschiedenis heeft de toevoeging van patience aan het Windows-besturingssysteem ervoor gezorgd dat patience steeds populairder werd.
Speeltips
Elk patience spel is anders, dus het is moeilijk om tips te geven die van toepassing zijn op alle spellen. We hebben echter ons best gedaan om een aantal gemeenschappelijke best practices te vinden voor het spelen van elke patience variant.
- Denk vooruit: Denk altijd een paar stappen vooruit voordat je een zet doet, vooral in open patience spellen zoals FreeCell.
- Doe enkel zetten met een reden: Verplaats nooit een kaart alleen maar omdat het kan. Een zet moet altijd deel uitmaken van een tactiek, bijvoorbeeld om meer kaarten te onthullen. Als er geen reden is om een kaart te verplaatsen, doe het dan nog niet. Er kan later in het spel een veel betere optie beschikbaar komen.
- Houd je opties open: Wanneer je in een situatie komt waarin je twee zetten kunt doen, kies dan de zet die het aantal opties voor het verdere spel vergroot. Een voorbeeld is wanneer er twee kaarten van gelijke waarde beschikbaar zijn om te spelen, kies dan de kaart die zal resulteren in het onthullen van de meeste kaarten, of de kaart die er voor zorgt dat je een lege kolom kan maken.
- Let op met koningen en azen: De meeste patience spellen laten niet toe om een koning bovenop een andere kaart te leggen, dus houd dit altijd in je achterhoofd. Ook voor azen is het bijna nooit toegestaan om een kaart bovenop een aas te leggen, dus als je eenmaal een aas als bovenste kaart in een stapel hebt, kan je die stapel niet meer gebruiken.
- Gebruik de Terug knop: De meeste spellen hebben een Terug knop die de laatste zet ongedaan maakt. Maak er gebruik van!